Search
logo
mobile logo
KENFOX IP & Law Office > Vai trò và tổ chức của Cục quản lý thị trường

Vai trò và tổ chức của Cục quản lý thị trường

1. Mục đích thành lập và hoạt động của Cục quản lý thị trường

KENFOX: Cục Quản lý thị trường tiền thân là Cục Quản lý thị trường Trung ương và các Chi cục Quản lý thị trường tỉnh, thành phố, khu tự trị trong cả nước được thành lập ngày 03 tháng 7 năm 1957 theo Nghị định số 290/TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Ngày 23 tháng 01 năm 1995, Chính phủ ban hành Nghị định số 10/CP quy định nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức của Cục Quản lý thị trường, trong đó Cục Quản lý thị trường được xác định là lực lượng chuyên trách được thành lập từ Trung ương đến cấp huyện, có chức năng kiểm tra, kiểm soát thị trường và xử lý vi phạm pháp luật về thương mại phát sinh trên thị trường tại địa phương.

Qua 56 năm phát triển, Cục Quản lý thị trường hiện bao gồm các cơ quan sau:

  • Cấp trung ương: Cục Quản lý thị trường trực thuộc Bộ Công Thương, có các Đội cơ động kiểm tra, kiểm soát thị trường;
  • Cấp tỉnh: 63 Chi cục Quản lý thị trường trực thuộc Sở Công Thương;
  • Cấp huyện: 624 Đội Quản lý thị trường với trên 6.000 cán bộ trên toàn quốc.

 

2. Cơ quan Quản lý thị trường và các cơ quan khác như Thanh tra Bộ Khoa học & Công nghệ hay Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam có phối hợp với nhau không?

KENFOX: Để phối hợp giữa các Bộ, ngành và các cơ quan nhà nước khác trong công tác chống buôn lậu, hàng giả và gian lận, ngày 27/8/2001, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 127/2001/QĐ-TTg về việc thành lập Ban Chỉ đạo Trung ương phụ trách công tác chống buôn lậu, làm hàng giả và gian lận thương mại do Bộ trưởng Bộ Công Thương chủ trì và các thành viên là Thứ trưởng của 12 bộ liên quan.

Cục Quản lý thị trường và các phòng ban còn có nhiệm vụ là cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo Trung ương, điều phối hoạt động của các cơ quan Nhà nước có liên quan trong công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường, trong đó thực thi quyền sở hữu trí tuệ. Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam và Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ cũng là thành viên của Ban chỉ đạo nói trên. KENFOX thường phối hợp và trao đổi thông tin trong quá trình thực hiện công việc hàng ngày, đặc biệt là trong các hoạt động thực thi quyền sở hữu trí tuệ.

 

3. Sự khác biệt về hoạt động và quyền lực giữa Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ và các Cơ quan quản lý thị trường

KENFOX: Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ và lực lượng Quản lý thị trường đều là cơ quan thực thi quyền SHTT. Tuy nhiên, lực lượng Quản lý thị trường được thành lập từ trung ương đến cấp huyện với đầy đủ nhân sự để chịu trách nhiệm trong các vấn đề khác nhau.

 

4. Tổ chức, nhân sự của Cục Quản lý thị trường

KENFOX: Số lượng nhân sự trên toàn quốc: 6.000;

Ở cấp trung ương, Cục Quản lý thị trường có biên chế 70 cán bộ làm việc tại trụ sở chính ở Hà Nội và các văn phòng đại diện ở Đà Nẵng và TP.HCM.

Đối với sơ đồ tổ chức, vui lòng xem tài liệu đính kèm.

 

5. Trình độ học vấn để trở thành công chức Cục Quản lý thị trường

KENFOX: Để trở thành công chức của Cục Quản lý thị trường, ứng viên phải tốt nghiệp cao đẳng hoặc đại học với chuyên ngành luật, kinh tế, thương mại, tài chính hoặc cảnh sát.

 

6. Các khóa đào tạo mà công chức Quản lý thị trường đang tham gia để duy trì và nâng cao hiệu quả hoạt động (nếu có)

KENFOX: Tại các cơ quan Quản lý thị trường, công chức phải tham gia các khóa đào tạo trước khi được bổ nhiệm lên kiểm soát viên. Kết thúc các khóa học này, công chức phải vượt qua các kỳ thi liên quan và được cấp chứng chỉ.

Kiểm soát viên thị trường phải có đủ điều kiện năng lực mới được cấp giấy phép kiểm tra thị trường. Chỉ những người có giấy phép kiểm tra thị trường mới được tiến hành kiểm tra, kiểm soát thị trường.

Công chức tại các cơ quan Quản lý thị trường phải tham gia các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ hàng năm do Cục Quản lý thị trường và các Chi cục Quản lý thị trường cấp tỉnh tổ chức về các chuyên đề cụ thể như sở hữu trí tuệ, phân biệt hàng thật, hàng giả, an toàn thực phẩm, quy trình kiểm tra, xử lý vi phạm, hoặc văn bản quy phạm pháp luật mới ban hành.

Khi đáp ứng yêu cầu về thời gian làm việc, chuyên môn, năng lực, kiểm soát viên thị trường được tham dự khóa đào tạo, bồi dưỡng dành cho kiểm soát viên chính và dự thi nâng ngạch kiểm soát viên chính.

 

7. Đáp ứng yêu cầu về thời gian làm việc, chuyên môn, năng lực

KENFOX: Bộ Công Thương đã xây dựng Đề án thành lập Tổng cục Quản lý thị trường. Đồng thời, các Cục Quản lý thị trường cấp tỉnh sẽ trở thành Cơ quan Quản lý thị trường trực thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.

 

8. Hoạt động truyền tải thông tin như tuyên truyền về các tiêu chuẩn kiểm tra, kiểm soát, tổ chức hội thảo, hoạt động giáo dục, chia sẻ thông tin qua website… hướng tới các công ty nước ngoài đang sản xuất và kinh doanh sản phẩm tại Việt Nam.

KENFOX:

  • Trong quá trình thực hiện công việc hàng ngày, lực lượng Quản lý thị trường còn truyền tải thông tin liên quan đến các quy định pháp luật hiện hành về kiểm soát doanh nghiệp và hộ kinh doanh.
  • Cục Quản lý thị trường hàng năm tổ chức các chiến dịch tuyên truyền thông qua báo chí, truyền hình, phát hành tờ rơi, sổ tay thực thi quyền SHTT & chống hàng giả nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về một số chủ đề như an toàn thực phẩm, quyền sở hữu trí tuệ, buôn lậu thuốc lá, v.v. .
  • Tổ chức các hội nghị nhằm nâng cao nhận thức của người dân trong việc thực thi quyền SHTT và chống hàng giả; tổ chức hội nghị phối hợp giữa cơ quan quản lý thị trường và doanh nghiệp.
  • Tổ chức sự kiện chào mừng ngày chống hàng giả 29/11 hàng năm.
  • Tổ chức triển lãm hàng thật, hàng giả nhằm nâng cao nhận thức của người dân và kêu gọi người dân hành động chống hàng giả.
  • Vận hành trang thông tin điện tử qltt.gov.vn cung cấp thông tin về tổ chức của lực lượng Quản lý thị trường, các văn bản quy phạm pháp luật, kết quả kiểm tra, kiểm soát, các vụ việc điển hình v.v.

 

9. Công ty Việt Nam hay công ty nước ngoài thường sử dụng biện pháp hành chính nhiều hơn? Những công ty đó chủ yếu kinh doanh trong lĩnh vực kinh doanh nào?

KENFOX: Cả công ty Việt Nam và nước ngoài đều đang sử dụng các biện pháp hành chính phối hợp với các cơ quan giám sát thị trường. Thông thường, sự phối hợp của các công ty lớn sẽ chặt chẽ hơn. Ngành nghề kinh doanh của chủ sở hữu quyền SHTT phối hợp với Cục Quản lý thị trường chống hàng giả rất đa dạng, từ thực phẩm đến sản phẩm công nghệ cao (điện thoại di động, xe cộ…).

 

10. Cục Quản lý thị trường đưa ra kết luận như thế nào trong vụ việc vi phạm kiểu dáng công nghiệp, nhãn hiệu?

KENFOX: Cơ quan quản lý thị trường phát hiện, kiểm tra và xử lý hàng giả, hàng vi phạm nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp thông qua:

  • Tố cáo của người tiêu dùng hoặc trên các phương tiện thông tin đại chúng;
  • Thông tin do lực lượng Quản lý thị trường tự thu thập;
  • Thực hiện công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường hàng ngày;
  • Đơn yêu cầu xử lý hành vi xâm phạm quyền SHTT của chủ sở hữu hoặc doanh nghiệp;

Để xác định xem một hành vi vi phạm đã được cấu thành hay chưa, dựa trên các tiêu chí sau:

  • Vi phạm thực tế;
  • Xác nhận của chủ sở hữu quyền SHTT;
  • Ý kiến giám định của cơ quan chuyên môn;
  • Đánh giá sở hữu trí tuệ (đánh giá độc lập).

 

11. Thủ tục xử lý vụ việc xâm phạm nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp bằng biện pháp hành chính? Thời gian trung bình cần thiết cho một (1) trường hợp?

KENFOX: Theo Điều 24 đến Điều 31 Nghị định số 99/2013/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực sở hữu công nghiệp, thủ tục xử lý vụ việc xâm phạm quyền SHTT như sau:

Điều 24: Đơn yêu cầu xử lý hành vi xâm phạm quyền SHTT;

Điều 25: Tiếp nhận, xem xét Đơn yêu cầu xử lý xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ;

Điều 26: Cung cấp chứng cứ, thông tin để xác định hành vi xâm phạm;

Điều 27: Xử lý hành vi xâm phạm khi có tranh chấp;

Điều 28. Từ chối, dừng xử lý vi phạm;

Điều 29: Phối hợp xử lý vi phạm;

Điều 30: Thủ tục xử phạt vi phạm hành chính;

Điều 31. Thi hành quyết định xử phạt và cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt.

Theo quy định trên, thời hạn tối đa để lực lượng Quản lý thị trường ra văn bản chấp nhận xử lý hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ là 40 ngày. Trường hợp xác định có hành vi vi phạm, cơ quan có liên quan tiến hành kiểm tra, lập biên bản vi phạm hành chính và ra quyết định xử phạt hành chính trong thời hạn tối đa là 60 ngày.

 

12. Tần suất kiểm tra thị trường và xử phạt hành chính hàng tháng của Cơ quan quản lý thị trường là bao nhiêu?

KENFOX: Mỗi năm, lực lượng Quản lý thị trường tại Việt Nam tiến hành kiểm tra và xử lý khoảng 12.000 vụ việc liên quan đến hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng vi phạm quyền SHTT.

 

13. Khu vực nào bị lực lượng Quản lý thị trường kiểm tra, xử lý hành chính?

KENFOX: Cơ quan giám sát thị trường kiểm tra tất cả các khu vực sản xuất, kinh doanh trong địa phương. Đối với từng tỉnh, thành phố, Giám sát thị trường có thể tập trung hơn vào các khu vực cụ thể. Ví dụ, hành vi xâm phạm quyền SHTT đối với hàng xa xỉ chủ yếu xảy ra ở các tỉnh, thành phố lớn, trong khi hành vi sản xuất, buôn bán hàng tiêu dùng, thực phẩm giả chủ yếu xảy ra ở các tỉnh, thành phố nhỏ, thậm chí vùng sâu, vùng xa, hành vi buôn lậu có thể xảy ra ở các tỉnh, thành phố lân cận cửa khẩu.

 

14. Chủ sở hữu quyền SHTT cần cung cấp những giấy tờ gì khi yêu cầu Cơ quan quản lý thị trường xử lý hành vi xâm phạm nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp bằng biện pháp hành chính?

KENFOX: Theo Điều 24, 25, 26 & 27 Nghị định số 99/2013/NĐ-CP, hồ sơ yêu cầu lực lượng Quản lý thị trường xử lý hành vi xâm phạm bao gồm đơn yêu cầu xử lý hành vi xâm phạm quyền SHTT (trong đó nêu rõ tên của đối tượng vi phạm, sản phẩm bị xâm phạm, yêu cầu xử phạt), các thông tin, chứng cứ liên quan (mẫu hàng giả, cách phân biệt hàng thật hàng giả, thông tin về đối tượng vi phạm, chứng cứ pháp lý, kết luận giám định quyền SHTT…).

 

15. Trong các giấy tờ nêu tại phần trả lời Câu 14, giấy tờ nào phải công chứng?

KENFOX: Các văn bản/bằng chứng pháp lý phải được công chứng (ví dụ: Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu, Bằng độc quyền kiểu dáng công nghiệp).

 

16. Chúng tôi được biết trong một số trường hợp, ý kiến giám định của Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam khác với kết luận giám định của Viện Nghiên cứu Sở hữu trí tuệ Việt Nam. Xin ông cho biết quan điểm của mình về vấn đề này? Ý kiến sẽ được được áp dụng, ý kiến giám định của Cục SHTT hay kết luận giám định của Viện Nghiên cứu Sở hữu trí tuệ Việt Nam?

KENFOX: Kết luận giám định SHTT do Viện Nghiên cứu Sở hữu trí tuệ Việt Nam ban hành là văn bản pháp lý do cơ quan giám định độc lập cung cấp, còn ý kiến của Cục SHTT là ý kiến giám định của chuyên gia. Cơ quan Giám sát thị trường có thể sử dụng cả hai kết luận/ý kiến làm nguồn tham khảo, nhưng quyết định cuối cùng sẽ do Cơ quan giám sát thị trường toàn quyền quyết định. Trong trường hợp cần thiết, Cơ quan quản lý thị trường sẽ căn cứ vào cả hai kết luận/ý kiến để quyết định. Trên thực tế, trong một số trường hợp, ý kiến của Cục SHTT có thể toàn diện hơn ý kiến của Viện Nghiên cứu Sở hữu trí tuệ Việt Nam.

 

17. Xin cho biết ưu, nhược điểm của các biện pháp hành chính do Cục Quản lý thị trường áp dụng so với các biện pháp hình sự, dân sự và các biện pháp xử lý hành chính của Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ?

KENFOX: Lực lượng Quản lý thị trường không gặp bất lợi gì trong quá trình thực thi quyền SHTT so với các cơ quan thực thi khác. Thực tế cho thấy, phần lớn các vụ việc xâm phạm quyền SHTT đều do lực lượng Quản lý thị trường xử lý vì lực lượng này có đủ nhân sự, túc trực từ trung ương đến cấp huyện. Trong khi đó, biện pháp hành chính được áp dụng khá phổ biến ở Việt Nam do tiết kiệm thời gian và thủ tục đơn giản.

 

18. Chủ sở hữu quyền SHTT có thể phối hợp với Cục Quản lý Thị trường như thế nào?

KENFOX: Chủ sở hữu quyền SHTT cần cung cấp thông tin, bằng chứng cho lực lượng Giám sát thị trường. Khi cần thiết, họ có thể tiến hành điều tra thông tin/bằng chứng đó. Trong quá trình thực thi, chủ thể quyền SHTT có thể phối hợp với các cơ quan Quản lý thị trường để kiểm tra, xử lý hành vi xâm phạm quyền SHTT (ví dụ: giám định, xác nhận hàng thật hàng giả…)

 

19. Chúng tôi nhận thấy rằng Cảnh sát kinh tế có thể xử lý các trường hợp vi phạm quyền SHTT. Tuy nhiên, phải mất nhiều thời gian để thu thập bằng chứng. Vậy có thể thực thi quyền sở hữu trí tuệ mà không cần sự can thiệp của Cảnh sát kinh tế hay không? Chủ sở hữu quyền SHTT có thể từ chối sự vào cuộc của Cảnh sát kinh tế không?

KENFOX: Đối với việc xử lý vi phạm hành chính, trong thời gian chờ xử lý vụ việc vi phạm, nếu Cơ quan quản lý thị trường thấy đủ chứng cứ để cấu thành vụ án hình sự thì sẽ chuyển vụ việc đó cho Công an để xử lý bằng biện pháp hình sự. Ngược lại, Công an có thể chuyển hành vi vi phạm được phát hiện ở cấp độ hành chính cho Cơ quan quản lý thị trường để xử phạt hành chính.

 

20. Cục Quản lý Thị trường có kế hoạch hành động nào chống lại tình trạng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ ngày càng gia tăng không?

KENFOX: Để hạn chế các hành vi xâm phạm quyền SHTT liên quan đến hàng giả, hàng kém chất lượng gây ảnh hưởng xấu cho người tiêu dùng, doanh nghiệp nói riêng và xã hội nói chung, Bộ Công Thương và Cục Quản lý thị trường đã đề ra các giải pháp, hành động thực hiện trong thời gian tới:

  • Hoàn thiện, trình Chính phủ Chương trình quốc gia chống buôn lậu, hàng giả và gian lận thương mại để chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ giai đoạn 2013-2020;
  • Triển khai Nghị định số 185/2013/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thương mại như sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; tiếp tục rà soát, kiến nghị sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành còn chồng chéo, mâu thuẫn với nhau;
  • Tiếp tục chỉ đạo Chi cục quản lý thị trường các tỉnh tăng cường công tác kiểm tra thị trường đối với hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT, tập trung vào các mặt hàng thiết yếu như xăng dầu, phân bón, thức ăn chăn nuôi, thực phẩm cho người (sữa, nước giải khát có cồn, nước uống đóng chai), mũ bảo hiểm, thuốc lá, thương mại điện tử, v.v.; định hướng chỉ đạo của các cơ quan cấp tỉnh phải thống nhất, toàn diện để đạt hiệu quả mạnh mẽ trên toàn thị trường;
  • Xây dựng cơ sở dữ liệu về hàng giả phục vụ công tác Giám sát thị trường, cung cấp thông tin và tư vấn cho doanh nghiệp, người tiêu dùng về phòng chống hàng giả;
  • Tăng cường phối hợp với các hiệp hội/doanh nghiệp ngành nghề trong hoạt động cưỡng chế;
  • Phối hợp với các cơ quan chức năng tạo điều kiện cho lực lượng Quản lý thị trường kiểm tra, xử lý hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng vi phạm quyền SHTT;
  • Tổ chức nhiều lớp tập huấn nhằm trang bị thêm kiến thức pháp luật và thực tiễn cho cán bộ các cơ quan thi hành án.