Thương mại điện tử đang được định hình lại theo Nghị định 85/2021 như thế nào?

Thương mại điện tử của Việt Nam trong những năm qua đã bùng nổ mạnh mẽ với mức tăng trưởng đầy tích cực, vượt xa kỳ vọng. Điều này đã tạo ra một thị trường rộng lớn và đầy tiềm năng cho các doanh nghiệp nước ngoài, mang đến cơ hội tiếp cận hàng triệu người tiêu dùng Việt Nam và thâm nhập vào các phân khúc thị trường mới.

Tuy nhiên, bức tranh đang thay đổi với các quy định mới tại Nghị định 85/2021/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định 52/2013/NĐ-CP có tác động đáng kể đến hoạt động thương mại điện tử của các doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam, đòi hỏi họ phải điều chỉnh chiến lược kinh doanh và tuân thủ các quy định mới.

Nghị định 85/2021 có gì mới?

Nghị định số 85/2021/NĐ-CP sửa đổi Nghị định số 52/2013/NĐ-CP về thương mại điện tử đã thay đổi đáng kể bức tranh thương mại điện tử Việt Nam. Nghị định này tăng cường khung pháp lý bằng cách quy định bắt buộc đăng ký nền tảng thương mại điện tử với Bộ Công Thương và các tiêu chuẩn báo cáo nghiêm ngặt hơn.

Bảo vệ người tiêu dùng là nền tảng của các quy định mới, yêu cầu các nền tảng cung cấp thông tin sản phẩm minh bạch và xử lý khiếu nại của khách hàng một cách hiệu quả. Hơn nữa, nghị định áp đặt các biện pháp bảo mật và bảo vệ dữ liệu nghiêm ngặt để bảo vệ thông tin người dùng.

Giải quyết mối quan ngại ngày càng tăng về thương mại điện tử xuyên biên giới, nghị định quy định các nền tảng nước ngoài hoạt động tại Việt Nam phải tuân thủ các quy định địa phương, bao gồm nghĩa vụ thuế. Để chống lại sự gia tăng hàng giả, các nền tảng hiện phải xác minh tính xác thực của sản phẩm và hợp tác với cơ quan chức năng trong việc thực thi pháp luật.

Các quy định khác biệt quan trọng nào giữa Nghị định 85/2021 và 52/2013?

Để hiểu đầy đủ tác động của Nghị định 85/2021 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 52/2013 về thương mại điện tử, cần phải so sánh các quy định mới được sửa đổi, bổ sung trong Nghị định này so với các quy định trước đó được quy định trong Nghị định 52/2013.

Quy định	Quy định trước đây (Nghị định 52/2013)	Quy định mới *(Nghị định 85/2021)*
Phạm vi áp dụng	Không loại trừ bất kỳ lĩnh vực cụ thể nào.	Không áp dụng cho các lĩnh vực đã được quy định tại pháp luật chuyên ngành, bao gồm tài chính, ngân hàng, tín dụng, bảo hiểm, xổ số, kinh doanh tiền tệ, kinh doanh vàng, ngoại hối và dịch vụ nội dung số. Doanh nghiệp cần xác định kỹ lĩnh vực của mình có quy định chuyên ngành về thương mại điện tử hay không.
Định nghĩa về chủ thể cung cấp dịch vụ thương mại điện tử	Không xác định rõ ràng đối tượng được coi là nhà cung cấp dịch vụ thương mại điện tử.	Thêm định nghĩa rõ ràng, khẳng định nhà cung cấp dịch vụ thương mại điện tử không bao gồm những chủ thể chỉ cung cấp dịch vụ thiết kế website mà không trực tiếp tham gia vào hoạt động kinh doanh hoặc điều phối trên website đó.
Các chủ thể tham gia hoạt động thương mại điện tử	Chỉ bao gồm nhà cung cấp cơ sở hạ tầng là chủ thể tham gia hoạt động thương mại điện tử.	Mở rộng phạm vi bao gồm thương nhân hoặc tổ chức cung cấp cơ sở hạ tầng kỹ thuật, hậu cần và các dịch vụ hỗ trợ khác, mặc dù chưa xác định rõ “các dịch vụ hỗ trợ khác” là gì.
Các thực thể nước ngoài chịu sự điều chỉnh của thương mại điện tử	Áp dụng cho các thực thể nước ngoài có văn phòng đại diện tại Việt Nam (đầu tư, chi nhánh, văn phòng đại diện) hoặc có website sử dụng tên miền Việt Nam.	Mở rộng phạm vi bao gồm các thực thể nước ngoài có website thương mại điện tử (1) sử dụng tên miền Việt Nam, (2) hiển thị bằng tiếng Việt hoặc (3) có trên 100.000 giao dịch xuất phát từ Việt Nam hàng năm.
Kiểm soát hoạt động của thực thể nước ngoài tại Việt Nam	Không yêu cầu thực thể nước ngoài phải có văn phòng hoặc đại diện tại Việt Nam.	Yêu cầu các thực thể nước ngoài đăng ký hoạt động thương mại điện tử, thành lập văn phòng đại diện hoặc chỉ định đại diện được ủy quyền tại Việt Nam. Việc này phải hoàn thành trước cuối năm 2022. Ngoài ra, người bán nước ngoài trên các nền tảng thương mại điện tử Việt Nam có thể cần phải chỉ định đại lý thương mại tại Việt Nam.
Điều kiện tiếp cận thị trường đối với nhà đầu tư nước ngoài	Không quy định cụ thể dịch vụ thương mại điện tử là ngành kinh doanh có điều kiện đối với nhà đầu tư nước ngoài.	Xác nhận dịch vụ thương mại điện tử là ngành kinh doanh có điều kiện, yêu cầu nhà đầu tư nước ngoài phải thành lập hoặc đầu tư vào một công ty tại Việt Nam. Phải thực hiện thẩm định an ninh quốc gia bởi Bộ Công an nếu kiểm soát doanh nghiệp dẫn đầu tại Việt Nam, được định nghĩa là sở hữu trên 50% vốn điều lệ hoặc cổ phần có quyền biểu quyết và có quyền quyết định các vấn đề kinh doanh chủ chốt.
Thông báo website thương mại điện tử	Yêu cầu thông báo với Bộ Công Thương đối với mọi website thương mại điện tử bán hàng.	Chỉ bắt buộc thông báo nếu website có chức năng đặt hàng và thanh toán trực tuyến. Các website chỉ quảng bá sản phẩm/dịch vụ mà không có các chức năng này được miễn thông báo.
Trách nhiệm của chủ sở hữu website thương mại điện tử bán hàng	Trách nhiệm chung chung, chưa có yêu cầu cụ thể.	Các trách nhiệm bổ sung bao gồm: – Đăng tải liên kết đến điều khoản và điều kiện, thông tin giao hàng và vận chuyển, phương thức thanh toán trên trang chủ. – Đăng tải thông tin hàng hóa như được hiển thị trên nhãn. – Đăng tải chứng chỉ hoặc giấy phép chứng minh việc tuân thủ các điều kiện kinh doanh áp dụng. – Phân chia trách nhiệm của nhà cung cấp dịch vụ logistics về chứng từ hàng hóa trong quá trình giao hàng.
Mạng xã hội như nền tảng thương mại điện tử	Không được quy định tại nghị định cũ.	Trang mạng xã hội có thể được coi là nền tảng thương mại điện tử nếu thực hiện một trong số các hình thức hoạt động: (1) cho phép người tham gia được mở các gian hàng để trưng bày, giới thiệu hàng hóa hoặc dịch vụ, (2) cho phép người tham gia được mở tài khoản để thực hiện quá trình giao kết hợp đồng với khách hàng, hoặc (3) có chuyên mục mua bán, trên đó cho phép người tham gia đăng tin mua bán hàng hóa và dịch vụ; và người tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp trả phí cho việc thực hiện các hoạt động đó.
Trách nhiệm của nhà cung cấp nền tảng thương mại điện tử	Trách nhiệm chung không bao gồm các nghĩa vụ bổ sung cụ thể	Các trách nhiệm bổ sung đối với nền tảng có chức năng đặt hàng trực tuyến bao gồm: – Chỉ định đầu mối tiếp nhận yêu cầu và cung cấp thông tin cho cơ quan quản lý nhà nước trong vòng 24 giờ. – Đại diện cho người bán hàng nước ngoài giải quyết khiếu nại của người tiêu dùng và thông báo nghĩa vụ thuế cho người bán hàng nước ngoài thực hiện. – Làm đầu mối tiếp nhận và giải quyết khiếu nại liên quan nhiều bên. – Lưu trữ thông tin đơn đặt hàng theo quy định của pháp luật kế toán. – Bồi thường thiệt hại do vi phạm.
Quy trình chứng thực hợp đồng điện tử	Cần xin giấy phép từ Bộ Công Thương	Được thay đổi thành quy trình “đăng ký”, nếu tuân thủ các điều kiện, thì được xác nhận đăng ký và được liệt kê trên Cổng thông tin quản lý thương mại điện tử với tư cách là nhà cung cấp dịch vụ đã đăng ký. Kết quả đăng ký bao gồm xác nhận đăng ký và tên nhà cung cấp được cập nhật trên danh sách các nhà cung cấp dịch vụ chứng thực thực hợp đồng điện tử đã đăng ký được công bố trên Cổng thông tin quản lý thương mại điện tử.

Lời kết

Những thay đổi này, tuy đặt ra thách thức, nhưng cũng mở ra cơ hội to lớn để các doanh nghiệp tham gia vào thị trường thương mại điện tử đang bùng nổ tại Việt Nam, cho thấy cam kết mạnh mẽ của chính phủ Việt Nam trong việc thúc đẩy một hệ sinh thái thương mại điện tử năng động, minh bạch và bền vững, nơi người tiêu dùng được bảo vệ và các doanh nghiệp hoạt động một cách hợp pháp.

Để đảm bảo hoạt động kinh doanh tuân thủ pháp luật, tránh những rủi ro pháp lý tiềm ẩn và gặt hái thành công trong thị trường thương mại điện tử đầy biến động, doanh nghiệp cần có sự hỗ trợ từ các luật sư, chuyên gia dày dặn kinh nghiệm và am hiểu chuyên sâu về pháp luật thương mại điện tử.

KENFOX IP & Law Office tự hào cung cấp các dịch vụ pháp lý và tư vấn toàn diện cho các doanh nghiệp thương mại điện tử hoạt động tại Việt Nam. Với đội ngũ luật sư dày dặn kinh nghiệm và hiểu biết sâu sắc về luật pháp Việt Nam, chúng tôi cam kết giúp bạn tuân thủ đầy đủ các quy định mới và tối đa hóa tiềm năng kinh doanh của mình.

Nguyễn Vũ Quân | Partner, IP Attorney

Đỗ Thị Phấn |Special Counsel

Hoàng Thị Tuyết Hồng | Senior Trademark Attorney

Đọc thêm